Architectuur
Voor het ontwerp van het Vredespaleis schreef de jury een internationale prijsvraag uit. De belangstelling voor de ontwerpwedstrijd was groot: er moest een keuze gemaakt worden uit maar liefst 216 inzendingen vanuit de hele wereld. Door de jury werden uit de zeer uiteenlopende schetsen zes prijswinnaars geselecteerd en de Franse architect Louis Cordonnier zag zijn inzending bekroond met een eerste prijs. De keuze voor Cordonniers ontwerp, dat teruggreep op de architectuur uit vroegere eeuwen, leidde tot een fel architectuurdebat. Velen hadden gehoopt op een gebouw dat ook met zijn verschijning een nieuwe tijd zou inluiden.
Het oorspronkelijke ontwerp van Louis Cordonnier was tamelijk overdadig en de 1,5 miljoen dollar die Carnegie ter beschikking stelde, was ontoereikend om het te realiseren. De Franse architect kreeg de opdracht zijn ontwerp te vereenvoudigen en bracht het aantal torens terug van vier tot twee. Een definitieve tekening kwam tot stand in samenwerking met de Haarlemse architect Johan van der Steur, die tot uitvoerend architect bij de bouw was benoemd. Op het terrein van het oude landgoed Zorgvliet verrees in zes jaar tijd een imposant gebouw in de stijl van de neorenaissance. De grote en de kleine toren markeren de twee belangrijkste vertrekken in het paleis, namelijk de rechtszalen.
Tuin
Andrew Carnegie had als wens dat het Vredespaleis los in zijn omgeving zou komen te staan, omringd door een tuin. Deze wens heeft een rol gespeeld bij de beslissing om het Vredespaleis te bouwen op een gedeelte van park Zorgvliet. Ook voor het ontwerp van de tuin werd een wedstrijd uitgeschreven, deze werd gewonnen door de Britse tuinarchitect Thomas Mawson. Hij was bekend om zijn ontwerpen waarbij gebouw en tuin een eenheid vormen. Ook voor het Vredespaleis koos hij voor een geleidelijke overgang tussen tuin en paleis, met ruime terrassen die uitnodigen om de tuin te bewonderen. Deze terrassen werden uitgevoerd in baksteen, waar ook het paleis uit is opgetrokken.
Mawson liet de vredesgedachte in allerhande botanische elementen terugkomen: scherpe doornen werden vermeden en er werd vooral voor bomen en heesters gekozen met kleine bladeren, zodat er zoveel mogelijk licht de tuin in zou vallen. Voor de grote vijver werd gebruik gemaakt van een natuurlijke waterloop uit de duinen. En waar water – net als vrede – staat voor de basisvoorwaarde van het leven, zo symboliseren de rozen in het weelderige rosarium de liefde. Doordat de oude bomen van Zorgvliet de tuin afschermen van de drukke stad, is de tuin een oase van rust.
Interviews met Dolf van Eendenburg, voormalig coördinator tuin van het Vredespaleis:
Aflevering BinnensteBuiten KRO-NCRV over de tuin van het Vredespaleis: