Nieuwsbericht | 23-10-2020

Great work done, much more to be done

De Verenigde Naties bestaan 75 jaar. 24 oktober 1945 was een mijlpaal in de wereldgeschiedenis. Om te zorgen voor vrede en veiligheid werd na de Tweede Wereldoorlog een nieuwe wereldorde gecreëerd: de VN. Velen vinden tegenwoordig dat de VN tekortschiet, en dat is aan de ene kant begrijpelijk. Aan de andere kant zijn zij vaak onvoldoende bekend met de grote successen van de VN.

Vrijdagavond worden op de Nederlandse publieke omroep 75 ‘kippenvel-verhalen’ verteld, die recht doen aan het goeds dat 75 jaar VN heeft gebracht. Sinds deze week heb ik vanuit mijn functie het voorrecht om deel uit te maken van de Adviesraad van de Nederlandse Vereniging voor de Verenigde Naties, de NVVN. Daar komt een indrukwekkend netwerk van gepassioneerde voorvechters van vrede, veiligheid, sociale gerechtigheid en duurzame ontwikkeling samen, en ik vind het een eer om daar mijn bijdrage te mogen leveren.

Vanuit het Vredespaleis heb ik de afgelopen jaren van dichtbij mogen ervaren hoe een van de zes hoofdorganen van de VN, het Internationaal Gerechtshof, werkt aan vrede: vrede door recht, en rechtvaardigheid. Het is geen wonder dat van de hoofdorganen van de VN er één niet in New York is gevestigd, maar in Nederland, in het Vredespaleis in Den Haag. De internationale rechtsorde begon immers eigenlijk in 1899, met de Eerste Haagse Vredesconferentie. Toen kwamen 26 landen al bijeen en besloten zij om conflicten voortaan niet op te lossen op het slagveld, met verlies van mensenlevens, en huis en haard voor velen, maar in de rechtszaal. Met de oprichting van het Permanent Hof van Arbitrage zouden niet langer jongemannen met wapens, maar wijze arbiters, en later ook rechters, de geschillen tussen staten oplossen met woorden en gerechtigheid. Andrew Carnegie wilde dat Hof graag huisvesten in een ‘Tempel voor de Vrede’: het Vredespaleis en de juristen ondersteunen met een top-bibliotheek. Dankzij de enige Nederlandse Nobelprijswinnaar voor de Vrede, Tobias Asser, en de Carnegie Endowment for International Peace werd kort daarna ook de Haagse Academie voor Internationaal Recht hier gevestigd om de internationale juristen en topdiplomaten voor hun landen op te leiden. In 1945 werd besloten dat ook de rechters van het Internationaal Gerechtshof hier hun intrek zouden nemen.

Wij ondersteunen en volgen het opereren van de VN in het Vredespaleis dus van heel nabij. Voor het grote publiek staan internationale conflicten en de VN-Veiligheidsraad ongetwijfeld meer voor de geest. De veto’s in de Veiligheidsraad roepen bij velen gevoelens van frustratie en onmacht op. Bij schrijnend onrecht kan het veto van de een leiden tot het leed van anderen. Maar de rechters van het Internationaal Gerechtshof kennen geen veto: zij moeten beslissen over de conflicten die hen worden voorgelegd. Staken de stemmen? Dan is de stem van de President van het Hof doorslaggevend. Justice shall be done. Zo was er binnen drie maanden nadat de zaak The Gambia – Myanmar aanhangig was gemaakt bij het Hof een order en werd gevraagd om provisional measures om het leed voor de Rohingya bevolking eindelijk te stoppen, terwijl de zaak zelf in alle zorgvuldigheid de komende tijd verder zal worden behandeld. Dit kan de impact van het internationaal recht zijn. Op allerlei gebieden kregen partijen gerechtigheid en hoop door zaken voor te leggen aan het Internationaal Gerechtshof of het Permanent Hof van Arbitrage. Het internationaal recht is de afgelopen jaren ontzettend ontwikkeld, mede door hun uitspraken. Er is hoop.

Er zijn vele internationale conflicten die momenteel aanhangig zijn voor een van de hoven in het Vredespaleis. Laten we hopen dat die conflicten niet worden ‘opgelost’ met oorlogsgeweld, maar met wijze vonnissen waar partijen zich naar schikken.

Ook de Sustainable Development Goals (SDGs) van de VN zijn een bron van hoop. Naast het bestrijden van armoede, honger en ongelijkheid zijn er ook concrete doelen voor het zorgen voor schone wateren en duurzame productie. En er is een technisch doel, goal 16: Peace, Justice and stronger institutions. Hopelijk kunnen daarmee ook de kwetsbaarheden in het systeem, zoals de veto’s, worden aangepakt. Om dat te doen is inzet vanuit de internationale samenleving nodig.

Er zijn grote internationale vraagstukken, de pandemie, het klimaatvraagstuk, grensoverschrijdende criminaliteit zoals mensenhandel en gewapende conflicten. Die problemen kunnen niet in één land worden opgelost. We hebben elkaar in de wereld nodig om grensoverschrijdende problemen op te lossen, over grenzen heen. Daarvoor is samenwerking heel hard nodig, internationale samenwerking. De vlag van de VN wappert elke dag voor het Vredespaleis. Op 24 oktober kleuren we het hele gebouw in VN-blauw. Leve de VN!

En wat kunnen wij zelf doen? We kunnen ons voor de genoemde goede doelen inzetten via maatschappelijke organisaties, zoals onze landelijke vereniging, de NVVN. Het handvest van de VN is prachtig. De doelen die daarin staan, die gun je iedereen. Laten we er samen werk van maken. Dit is het moment voor onze generatie.

Erik de Baedts

Directeur Carnegie Stichting – Vredespaleis
Lid Adviesraad Nederlandse Vereniging voor de Verenigde Naties

Vrienden van het Vredespaleis
Dankzij de ondersteuning van vrienden zijn wij in staat om onze kunstcollectie te onderhouden, educatieve programma’s te organiseren en evenementen ter bevordering van internationale en interculturele dialogen te faciliteren. Wilt u ook het werk van de Carnegie Stichting ondersteunen? Word dan ‘Vriend van het Vredespaleis’.