Vredespaleis

Carillon

Het Vredespaleis heeft twee torens, op de hoogste toren werd een door Zwitserland geschonken uurwerk aangebracht. Betrokken burgers en organisaties zorgden er uiteindelijk voor dat er ook een carillon met 48 klokken in geplaatst werd. Tijdens het eeuwfeest van het Vredespaleis werd de laatste klok geschonken. Het klokkenspel is eigendom van de Carnegie Stichting, de Stichting Carillon Den Haag zorgt voor het bespelen ervan.

Algemeen
Onder invloed van internationale ontwikkelingen kwam in 1913 in Den Haag het Vredespaleis tot stand. De toren werd toen niet van een carillon voorzien. Wel werd een uurwerk geplaatst, geschonken door Zwitserland. De bijbehorende bronzen klok geeft sindsdien tot heden de hele en halve uren aan. Op de flank staat de tekst ‘Möchte ich mit meiner Geläut der aufrichtigen Frieden verkunden’.

De totstandkoming en uitbreiding van het carillon
Den Haag had in de jaren tachtig van de vorige eeuw een culturele stedenband met Ottawa, de Canadese regerings- en hoofdstad. In dat kader gaf de toenmalige stadsbeiaardier van Den Haag concerten op de beiaard in de Peace Tower. Na terugkomst ontstond het plan ook in de Haagse `Peace Tower’ een carillon te plaatsen. Het comité van aanbeveling werd gevormd door onder anderen Dr. Javier Pérez de Cuéllar, de toenmalige secretaris-generaal van de Verenigde Naties, de Nederlandse ministers van Buitenlandse Zaken (H. van den Broek) en Justitie (F. Korthals Altes) en de president van de Carnegie Stichting (M. van der Stoel).

De Stichting Carillon Den Haag zette zich in voor het realiseren van het project. Klokken werden geschonken door bijvoorbeeld koningin Beatrix en prins Claus, Dr. Naghendra Singh, President van het Internationaal Gerechtshof (1985-1988), de regeringen van België en Zwitserland, de Gemeente Den Haag en de Australian Carillon Society. Ook andere donaties zorgden voor de voortgang. Op 3 november 1994 werd in het Vredespaleis een instrument met 38 klokken officieel in gebruik genomen tijdens de bijeenkomst vanwege het instellen van de Manfred Lachs Foundation.

Met nieuw verworven gelden bereikte in het jaar 2000 het carillon een omvang van 47 klokken (vier octaven). In 2013 werd het gecompleteerd met een grote klok, gegoten vanwege 100 jaar Vredespaleis. De plaquette in de hal, links bij binnenkomst, geeft een overzicht van alle sponsors.

Het klokkenspel heeft geen functie voor de tijdaanduiding door het spelen van melodieën voorafgaande aan de hele en halve uurslag: het is louter een concertinstrument. De bespelingen worden vanaf het begin steeds gegeven iedere dinsdag en donderdag van 13.00 – 13.45 uur. Het te spelen programma bevindt zich bijna altijd in de vitrine in de muur links naast de portiersloge. Goede luisterplaatsen zijn het Carnegieplein – met permanente banken – of in de tuin van Museum Mesdag aan de Laan van Meerdervoort 7 F.

War Memorial and Peace Carillons
Het Vredespaleis is sinds 30 november 2017 deel van het internationaal netwerk van War Memorial and Peace Carillons (www.peacecarillons.org). Deze ongeveer veertig ‘monumenten in klank’ herinneren ons aan de slachtoffers die tijdens oorlogen wereldwijd hun leven offerden voor onze vrijheid.

Den Haag
Den Haag kent een unieke carilloncultuur. Het gehele jaar door worden zeven bespelingen per week gegeven, verdeeld over drie torens: de toren van de Grote Kerk, de Oude Kerk in Scheveningen en de toren van het Vredespaleis.

2019: 25 jaar Carillon
Ter ere van 25 jaar carillon en 75 jaar bevrijding, heeft de beiaardier dé hymne van het Vredespaleis aangepast. De Hymne des Nations werd geschreven door de Nederlandse pianist en componist met Joodse wortels Karel (Charles) Grelinger (1873–1942). Hij studeerde aan de conservatoria in Amsterdam en Parijs. In die laatste stad werkte hij zo veel jaren als musicus dat hij wel voor een Franse componist werd gehouden.

Hij schreef vele opera’s en werken voor piano. In 1942 werd hij gevangen genomen en op transport gezet naar kamp Auschwitz. Tijdens deze reis overleed hij. Composities van hem zijn te vinden in de Bibliothèque nationale de France in Parijs en in het Nederlands Muziek Instituut in Den Haag. Deze publicatie geeft de mogelijkheid ook hem als oorlogsslachtoffer niet te vergeten door het uitvoeren van dit bescheiden maar toepasselijke werk. Voor de drie bewerkingen – door Heleen van der Weel – werd gebruik gemaakt van twee gedrukte exemplaren uit 1924 – voor zang unisono en voor zang en piano – die zich bevinden in de bibliotheek van het Vredespaleis.

Download hier het gehele artikel over de Hymne des Nations.

Bron: Heleen van der Weel, Stichting Carillon Den Haag